Tafraoute – Agadir

Donderdag 23 november 2017: Vandaag reizen we verder van Tafraoute naar Agadir, een rit van ongeveer 170 kilometer. Rond 9.30 uur arriveert de campingbeheerder/eigenaar op zijn zwarte bromfietsje en kunnen we de rekening vereffenen. Godelive gaat vandaag weer achter het stuur en zal rijden zover ze het vol kan houden. Als we het dorp uitrijden komen we weer in het bergachtige gebied van de Hoge Atlas, waar weinig begroeiing is en de dorpen maar mondjesmaat over het gebied verspreid zijn. Onderweg weer een controlepost van de Royal Gendarmerie, maar die geven vriendelijk aan dat we door kunnen rijden. We vervolgen onze rit en merken dat de route steeds meer gaat klimmen en er een heleboel bochtenwerk genomen moet worden. Ben maakt ondertussen foto’s van het landschap en geniet ondertussen van de fraaie uitzichten. Op een bepaald moment zien we een klein dorpje op een rots, dat lijkt op een Middeleeuws vestingstadje. Even later nog zo’n bergtop met bebouwing en dit alles ligt in een schitterende vallei. Iets verderop is er een parkeerplaats en hier stoppen we even om te genieten van de prachtige vergezichten. Godelive heeft het erg naar haar zin achter het stuur en wil graag verder naar Agardir rijden, geen probleem. We rijden weer verder en kijken uit of we misschien een stel geiten in arganbomen zien, want volgens Martine en Thieu hebben deze beesten in deze streek soms de gewoonte hierin te klimmen om de arganvruchten te eten. Aan arganbomen groeien groene vruchten, die een beetje op grote olijven lijken. Ongeveer 1/4 is vruchtvlees en binnenin zit een grote pit. Het vruchtvlees is niet eetbaar voor mensen en de pit wordt gebruikt voor het winnen van arganolie. Deze olie is zeldzaam en daardoor ook duur en wordt gebruikt voor consumptieve en medische doeleinden. Bijna als we de moed hebben opgegeven blijkt er een kudde geiten langs de weg te lopen en jawel een stel geiten zit in de boom. Godelive stopt langs de weg en Ben krijgt de kans van dichtbij wat foto’s te maken. De herder komt even gedag zeggen in het Frans en wij vervolgen weer onze rit. Oh, wat bijzonder dat wij van dit tafereel getuige mochten zijn. De weg voert ons langs de vele (haarspeld) bochten de berg op en af. Passeren lukt altijd wel, omdat dan de grindstroken langs het asfalt gebruikt kunnen worden. Gevalletje van geven en nemen in Marokko en dan kan ieder zijn weg vervolgen. We merken dat we weer wat dichter bij de “bewoonde wereld” komen , want er zijn steeds meer dorpen op onze route of binnen ons gezichtsveld. Soms passeren we vrouwen, die met grote pakken (?) op hun rug op weg zijn naar huis. Het gebied wordt na verloop van tijd steeds vlakker en op grond van wat we te zien krijgen, veronderstellen we dat hier nogal wat tuinbouw plaatsvindt. In plaats van glazen kassen zijn er vergelijkbare bouwsels van doeken en zeilen op frames gemaakt. Rond het middaguur passeren we een dorp, waar blijkbaar de scholen net zijn uitgegaan en veel jongere kinderen en middelbare scholieren langs de straat op weg naar huis zijn. In Marokko wordt doorgaans alleen in de ochtend les gegeven, dus voor hen zit de schooldag er weer op. Diverse kinderen en jongeren zwaaien vriendelijk als de campers hun dorp passeren. We naderen Agadir en via de vliegveldroute gaan we verder richting onze bestemming. De weg wordt nu 4 baans en er is duidelijk meer verkeer onderweg, maar niet alle verkeersdeelnemers behoren tot het snelverkeer. Oppassen geblazen dus! We passeren grote bermen met palmen en prachtig kleurende bloemen, wat verder zijn woonwijken met mooie appartementen, waarvan vele in wit met gekleurde kozijnen en deuren. De daken van deze appartementen zijn volledig “beplant” met satelliet schotels. Agadir is een moderne badplaats, die grotendeels na de grote aardbeving van 1960 is herbouwd. Hierbij werd de stad nagenoeg geheel verwoest en kwamen 15.000 mensen (ongeveer 1/3 van de bevolking) om het leven. Begin van de middag komen we aan op Camping Agadir, die momenteel in handen is van de gemeente. Buiten de camping zitten een politieagent en een militair op wacht en we hebben dan ook het idee dat we op een veilig plekje staan. De campingbewaker voert ons mee naar zijn kantoortje voor de nodige schriftelijke formaliteiten (ook nu de standaard vraag “waar komt u vandaan?”, “waar gaat u naar toe?” en “wanneer bent u Marokko binnengekomen?”). Als alles is ingevuld vertelt hij, dat we om 16.00 uur bij de gemeente ambtenaar op de receptie een voorschot van 100 dirham (10 euro) moeten betalen. We zoeken een plekje en installeren de campers. Een verkoper komt langs om allerlei tentmateriaal aan te prijzen en hij heeft ook 2 wielcovers voor de camper, handig hoeven de wielen niet constant in de hete zon te staan. Het is prachtig weer, zo’n 30 graden en volop zon. Tijd voor de verlate lunch en dan even bijkomen van de reis. Een poosje later dient een tweede verkoper zich aan en het blijkt een visser met verse gamba's. We laten ons verleiden en hebben dus gamba's op het menu staan vanavond. Na het eten gaan we even de boulevard verkennen, want we staan vlakbij het strand en de boulevard. Het is nog steeds zacht en warm (zo’n 19 graden) en er wandelen een heleboel mensen. We maken wat foto’s en kopen onderweg een ijsje. Wat verderop staat een kermis met een reuzenrad. Het is gezellig druk en het valt op dat er veel meer (Marokkaanse) mensen modern (westers) gekleed gaan. Onderweg zien we ook nog een patrouille van 1 politieagent en 2 militairen met zware wapens, maar het heeft geen grimmige uitstraling. We wandelen verder richting camping om onze belevenissen en foto’s te verzamelen voor de reisblog. Helaas geen WIFI op de camping, dus improviseren met het telefoonkaartje van Maroc Telecom. Na veel gepruts geven we voor vandaag de moed maar even op en zoeken we ons bedje op.

Tafraoute verkennen - 2

Woensdag 22 november 2017: Vandaag is de dag van de grote soukh (markt) en er is afgesproken om die te bezoeken. Ben besluit niet mee te gaan, omdat zijn darmen gisteravond weer van slag waren, dus Godelive, Martine en Thieu gaan gedrieën op stap. Het zonnetje schijnt inmiddels volop en de temperatuur is aangenaam. Als Ben wat klusjes heeft gedaan en inmiddels een wat luchtiger tenue aan het aantrekken is staat er iemand buiten de camper te roepen. Als Ben naar buiten gaat blijkt er een man met een baseball cap en een rood jack buiten te staan. Hij vertelt in half Duits, dat hij kapper is en dames en heren kan knippen en al 19 jaar kapper is in Tafraoute. Zijn tarief is 60 dirham ( 6 euro) voor heren en 80 dirham (8 euro) voor dames. Omdat de haartjes inmiddels weer al 5 tot 6 weken aan het groeien zijn en de prijs een “koopje” is besluit Ben zijn coupe te laten doen. De man pakt zijn spulletjes uit, zegt dat hij alles met de schaar doet en het kapsel niet te kort zal knippen. Na een paar minuten bedenkt Ben dat een foto wel leuk zal zijn en de man stemt toe, de selfie stick en de gsm gepakt en er wordt een actiefoto gemaakt. Ben doet nog wat klusjes en na het middaguur komen de marktbezoekers de camping weer oplopen. Godelive heeft weer wat spulletjes weten te scoren op de markt en showt vol trots haar aankopen. De markt bleek vandaag inderdaad een stuk drukker dan gisteren, omdat er meer kippen, schapen en kalveren te koop blijken. Er blijkt ook een groep mannen naar een zogenaamde storyteller (verhalen verteller) te staan luisteren. Wat de man vertelt is voor ons Nederlanders niet te volgen, maar de mannen vinden het blijkbaar amusant want er wordt gelachen. Ondertussen tijd voor de lunch en wij gaan naderhand even via whatsapp bellen met Cindy en de kleinkinderen, die het leuk vinden om oma en opa ook in beeld te zien. Het volgende belletje is naar Rob, die vandaag een vrije dag heeft. Na zoveel weken op stap beginnen we de kids wel te missen en zij ons ook blijkt. Thieu en Martine zijn ondertussen een stukje door de omgeving gaan fietsen. Thieu is een beetje “jaloers” op Ben zijn mooie kapsel en dus wordt via de receptie de kapper nogmaals ontboden. Nadien blijkt de kapper ook een camperende Engelsman een nieuw kapsel te mogen geven. Goede dag voor deze man denken wij. Tegen het einde van de middag worden nog wat voorbereidingen gedaan voor de reis van morgen naar Agadir.

Tafraoute verkennen 1

Dinsdag 21 november 2017: Vandaag slapen we wat langer, want er staat geen reisdag op het programma. We willen vanmorgen douchen en Martine trekt vandaag de stoute schoenen aan om als eerste de douchefaciliteiten te testen. We moeten 10 dirham betalen voor de douche met warm water, maar blijkbaar komt er volgens haar geen warm water uit de kraan. Na wat overleg met de camping bewaker blijkt er toch warm water voorhanden en kan er gedoucht worden. Als ze weer tevoorschijn komt is de ervaring, dat er een wisselende watertemperatuur is met dan wel heel warm water en dan weer koud. Ben waagt de stap eveneens en heeft een soortgelijke ervaring. Als Godelive de douche heeft bezocht blijkt dat zij wel keurig warm water heeft gehad. Da’s geluk hebben zullen we maar zeggen. Als iedereen klaar is met baden is het tijd voor de markt. We wandelen richting markt en zien dat het terrein inmiddels aardig is volgebouwd ten opzichte van gisteren. Er is weer van alles en nog wat te koop, maar de meeste voorkomende zaken betreffen groenten en fruit, huishoudelijke artikelen, kleding en schoeisel, vers vlees en levende have. Als je een kip wilt kies je een levend beest uit en dat wordt dan ter plekke geslacht. Wij kiezen er niet voor aan dit ritueel deel te nemen. Het publiek bestaat grotendeels uit traditioneel geklede mensen, zoals zwarte kleding met (soms) gezichtsbedekking voor vrouwen en mannen met een kleed met of zonder hoofddeksel (Sahara sluier of petje/hoedje). Bij een kruidenverkoper wil Godelive graag wat verse oregano kopen, mar zij kan niet direct ontdekken in het aanbod waar dat ligt. De verkoper wijst een kruid aan en zegt dat dit oregano is, ze mag ook proeven, maar wat blijkt het is komijn. We kopen hier en daar nog wat boodschapjes en gaan dan weer richting camping. Tijd voor de lunch en we spreken af, dat we vanmiddag met de fiets Tafraoute en omgeving wat gaan verkennen. Godelive heeft weer wat last gekregen van haar been en wil die middag liever op de camping blijven. Tijdens de lunch komt er een man met een fotomapje aanbieden om Arabische taferelen op de camper te schilderen, zoals kamelen, woestijn e.d. Wij willen hier toch wel even over nadenken en hij zal later terugkomen. Later die middag fietsen we richting dorp en een restauranthouder probeert ons te strikken voor de lunch. We roepen, dat we ’s avonds langs zullen komen. Onderweg worden wat foto’s gemaakt terwijl we onze tocht naar buiten het dorp vervolgen. Het fietsen wordt wat vermoeiender en dit blijkt te komen door “vals plat”, wat we bij de terugtocht weer fijn vinden want dan gaat fietsen bijna vanzelf. Onderweg worden we gepasseerd door een fietsende jongeman, die Nederlander blijkt te zijn en met zijn vriendin een stuk buiten het dorp logeert. Op een bepaald moment komen we bij een rots, waar een bord staat “chapeau de Napoleon”. Met een beetje fantasie kun je van deze rotsformatie inderdaad het model van de Naopleon’s hoed maken. We keren onze fietsen en rijden weer richting Tafraoute. Aan onze rechterzijde zien we op de berghelling een herder met een flinke kudde geiten, die een weg naar beneden zoeken. Ook de herder en zijn hond hebben kennelijk de cursus “berggeit” gevolgd want ook zij gaan met gemak naar beneden. Terwijl we staan te kijken en een foto proberen te maken, komt er een oudere vrouw in tradionele zwarte kleding met een jong meisje eveneens in het zwart. Het meisje vindt het hondje van Martine en Thieu in dat fietsmandje wel aardig en wil deze aaien. De hond vindt het goed en het meisje geniet van haar aai moment. Even later komt ze terug voor een kusje en komt zelfs de oudere vrouw de hond even aaien. Heel bijzonder voor Marokkaanse begrippen. We fietsen verder richting dorp en doen bij een lokale kruidenier nog wat boodschappen. Ben bindt de 6 flessen mineraalwater onder de snelbinders, maar ter hoogte van de markt zit er een diep groef in het wegdek en de flessen stuiteren over het asfalt. Thieu en Ben rapen alles bij elkaar en gelukkig slechts 1 lekkende fles. Met deze lichte schade bereiken we de camping. Tijd voor een rustmomentje en een drankje. De man van de Arabische schilderwerkjes komt weer langs en we vertellen hem, dat zijn werk er goed uit ziet, maar dat we de camper liever “naturel” houden. ’s Avonds gaan we richting dorp om bij Restaurant l’Etoile du Sud te eten. De restauranthouder herinnert zich ons nog van die middag op de fiets en we worden ontvangen in de als Berberhut ingerichte ruimte. Sfeervol en bij het menu kan alcohol besteld worden (bijzonder!). Het eten smaakt redelijk, maar blinkt niet echt uit in relatie tot prijs en recensies. Nou ja, we hebben gegeten in een leuke ambiance en da’s ook wat waard. Aangekomen op de camping blijken Ben zijn darmen toch nog niet helemaal in orde te zijn, dus dat wordt morgen weer even oppassen.

Tata – Tafraoute

Maandag 20 november 2017: Het lijkt wel of we een winterslaap hebben gehouden (haha), maar het heeft ons beiden goed gedaan. Ben voelt zich al weer iets beter en kiest een licht ontbijtje. Vandaag gaan we verder trekken richting Tafraoute, wat betekent dat we zo’n 160 kilometer gaan rijden. We hebben van Martine en Thieu begrepen, dat een stuk van de route - door de bergen - ook voor hen een experiment is, maar volgens de opgezocht reisinfo zou er een goed te berijden geasfalteerde weg moeten liggen. Godelive en Martine gaan afrekenen en Thieu en Ben doen de laatste handelingen voor vertrek. Als we het dorp uitrijden gaan we even tanken, zodat we in de bergen voldoende brandstof hebben. Godelive wil graag het eerste stuk achter het stuur en als we echt de bergen ingaan dan het stuur overdragen aan Ben. De route via de R109 vanaf Tata is een mooie route, maar er groeit nauwelijks iets. De bergen hebben mooie gegolfde oppervlaktes, alsof deze gekamd zijn en de droogstaande rivier biedt een mooi contrast met de bergen qua kleuren. Dit gebied is nauwelijks bewoond, maar toch kom je af en toe iemand tegen, zoals een herder met zijn kudde, 2 fietsende toeristen of een Marokkaan op een brommertje. We steken een paar keer via een brug de rivier over, maar overal staat deze droog. In het dorp Issafen stoppen Thieu en Martine, want volgens hen hebben we de afslag naar de alternatieve route gemist. Martine stapt uit en gaat een telefonerende Marokkaanse man de weg vragen. Als ze terugkomt weet ze te vertellen, dat er inderdaad een geasfalteerde weg door de bergen loopt, die goed berijdbaar zou zijn. Ondertussen neemt Ben het stuur van Godelive weer over en gaat zij met de camera op schoot op de bijrijdersstoel. We gaan uit van de juiste informatie, keren de campers en nemen alsnog de gemiste afslag en komen op een geasfalteerde 1 baans weg. Nadat we even op deze route zitten blijkt een stukje van de weg weggespoeld te zijn, waardoor er een verdieping in het wegdek is ontstaan. De camper van Thieu en Martine stuitert wat over deze hindernis, maar Ben gaat toch even volledig op de rem staan. Stapvoets rijden wij over deze hindernis en zachtjes horen wij iets schuren aan de achterzijde. Wij hopen echt dat het hierbij blijft, want keren is geen optie op deze weg. De weg slingert zich stijgend en dalend door de bergen en gelukkig blijken de hindernisjes die er zijn niet onoverkomelijk. Dit stuk weg is zo’n 40 kilometer lang en vanwege de diverse bochten, de stijgingen en dalingen niet met een hogere snelheid af te leggen. Ben houdt zijn ogen goed op de weg en Godelive zorgt voor de aaahs en ooohs, terwijl ze de fotocamera bediend. Na een tijdje passeren we een paar dorpjes en soms worden we vriendelijk toegezwaaid door dorpsbewoners, al dan niet gesluierd, die op weg zijn. Wat betreft de huizen blijft het lastig te ontdekken of huizen zijn afgebouwd en bewoond of toch nog niet. Soms hebben ze een extra etage, die op de toekomst gebouwd is, maar wel wasgoed door de onafgebouwde ramen hangt. Soms lijken huizen in aftakeling, maar blijken deze toch bewoond. Na verloop van tijd gaat onze alternatieve route weer over in de R106 en vervolgen we de route richting Tafraout. De bergen krijgen nu een geheel ander uiterlijk, veel meer grote keien van rood-bruine kleur, wat bijzonder is om te zien. We zijn weer dichter bij de bewoonde wereld aangekomen, want we zien wat meer dorpen. Na het middaguur rijden we
Tafraoute binnen via een brede weg met trottoirs, vlaggen, speelpark in aanleg en mooie gebouwen. Het doet Ben denken aan een conference van Gerard Cox over wielrennen, waarbij hij de kreet “Blijde Inkomstlaan” bezigt. Het komt bij ons over dat ieder zich respecterend dorp in Marokko zo’n “Blijde Inkomstlaan” heeft of aan het aanleggen is. Net als we het dorp weer uitrijden zijn we op de plaats van bestemming, te weten Camping Les Trois Palmiers (De Drie Palmen). Installeren en dan lunchen, want daar zijn we nu wel aan toe. Wat later die middag besluiten we met zijn viertjes om Tafraoute te gaan verkennen. Er zijn diverse winkeltjes, waarbij diverse met schoenen en slippers. Blijkbaar staat Tafraoute bekend om deze vorm van ambachtelijk schoenmaken. De komende 2 dagen is er markt vlakbij de camping, dus er wordt afgesproken die te gaan bezoeken. Na onze korte tour door het dorp keren we terug naar de camping en zien dat sommige marktlui al bezig zijn hun waren uit te stallen. Vaak blijven de marktlui dan bij hun uitstalling slapen om de volgende dag direct te kunnen starten. Op de camping aangekomen tijd voor ontspanning.

Zagora - Tata

Zondag 19 november 2017: Het wekkertje loopt vandaag om 7.30 uur af, want we hebben het plan om 9.00 uur te vertrekken richting Tata. Omdat we gisteren al de nodige inpak dingen hebben gedaan is het vandaag een makkie. Martine en Ben gaan op zoek naar de campingbaas om te betalen en zoals altijd in Marokko is er geen wisselgeld, dus dan maar tot op de voering van de portemonnee om toch te proberen gepast te betalen en dat lukt met wat “wisseltrucs”. De balkende ezel laat zich vanochtend ook weer even horen. De campingbaas komt nog even gedag zeggen en Godelive krijgt nog 2 zoenen op de wang als afscheid. Wij moeten nog even wat “grijs” water aftappen en dan kan de reis beginnen. Het is nog vroeg voor Zagora, want het is nog rustig deze zondagmorgen in de stad. Ben zit als eerste vandaag achter het stuur en Godelive bedient het fototoestel. De doorgaande weg (N12) is volgens onze Garmin navigatie onverhard, maar deze blijkt inmiddels netjes geasfalteerd. De weg leidt ons door een droog en dor woestijnlandschap met bergen op afstand. Er is weinig verkeer op de weg en ook in het landschap is er maar weinig activiteit op een karavaan dromedarissen met bepakking, een geitenkudde en een kudde ezels na. In de verte zien we soms een nomadentent of staat er ergens een wat kleuriger tent van rondtrekkende 4x4 voertuigen. Na een tijdje komen Thieu en Martine achter een auto met caravan te rijden waarop een Belgisch kenteken prijkt. Onze voorgangers besluiten de Belg te gaan passeren en wij volgen trouw. Een poosje verder moet er even gestopt worden, omdat een kudde ezels de weg wil gaan oversteken. Als er een paar zijn overgestoken blijft de rest staan en kunnen we weer verder. Voor we een dorp in willen rijden worden Thieu en Martine aangehouden door een patrouille van de Royal Gendarmerie (Marokkaanse Koninklijke Marechaussee). Wij zien dat er een gesprek ontstaat tussen onze voorgangers en de politieman en diens collega. Later blijkt dat hij allerlei vragen had, zoals: waar komen jullie vandaan, waar gaan jullie heen, zijn jullie met drie? Na elk antwoord bleek hij te moeten overleggen met zijn oudere collega in het Arabisch. Na een aantal minuten geeft hij het sein, dat we weer verder mogen rijden. Ben voelt zich niet lekker (buik- en maagklachten) en wil graag de chauffeursstoel wisselen met Godelive. Via de walki-talki worden Thieu en Martine op de hoogte gesteld en er wordt afgesproken in het dorp een parkeerplekje te zoeken. Als er een plekje gevonden is dan blijkt de wissel tussen Ben en Godelive snel gebeurd en stuurt Godelive de camper achter Thieu aan richting Tata. Het landschap verandert een beetje en we zien soms een heuvel of kleine oase. Verder alleen stenen, zandheuvels en zandvlakte met hier en daar een boom. Een stuk verder passeren een ander dorp met een kleine markt en zien we allerlei mensen in traditionele kleding. Een stuk verder komen we in een gebied met heuvels en bergen, die lijken te zijn geharkt met een grove hark. Mooi om dit te zien, want blijkbaar heeft de natuur hier een mooi effect gerealiseerd om plaatjes te kunnen maken. Als we de rivier oversteken via verschillende bruggen, blijkt deze overal kurkdroog te zijn. Ben voelt zich de gehele weg beroerd en is zelfs onderweg even naar het toilet geweest om zijn maaginhoud een andere bestemming te geven. Begin van de middag arriveren we op Camping Municipal in Tata, waar we de enigen blijken te zijn. Na verloop van tijd komt er een man op een fiets aan, die blijkt bij de camping te horen. We kunnen overal gaan staan zegt hij (humorist haha) en wil graag onze kopie paspoorten voor de registratie. We installeren de camper en daarna zoekt Ben zijn bed op. Godelive gaat met Martine en Thieu het dorp een beetje verkennen, waarbij ook wat fruit en brood gezocht wordt. Godelive wil een kilo bananen, maar de groente- en fruitverkoper verkoopt alleen per tros en houdt daar strikt aan vast. Dan maar een tros bananen mee naar huis. Ook dit dorp blijkt redelijk traditioneel, zoals te zien is aan de kleding en diverse ezelkarren. Terug naar de camping, waar Ben nog steeds ligt te slapen. Pas om 19.45 uur wordt hij wakker en wil hij iets eten (brood met een banaantje!). Om 21.15 uur blijken we allebei moe te zijn en gaan we naar bed en slapen tot de volgende morgen 7.15 uur!!!

Zagora verkennen en Camping Les Jardins de Zagora

Vrijdag 17 november 2017: Het is rustig op de camping, want er staat nog 1 Italiaanse camper en 2 Duitse Sahara trucks. We kunnen vandaag wat rustiger aan doen, want we hoeven niet te reizen vandaag. Na de gebruikelijke ochtendrituelen en de koffie gaan we de stad even in om een paar boodschapjes te doen en de voorraad cash aan te vullen. We wandelen richting centrum, maken wat kiekjes van de prachtige moskee en het fraaie aangrenzende overheidsgebouw. Eerst even een elektronica winkeltje inlopen voor een SD kaart voor de fotocamera, een USB stick en een telefoonkaart van Maroc Telecom. Nu op naar de overdekte markt voor wat fruit, maar voor we bij de groente en fruitkraam zijn worden we al aangesproken door kooplui, die allemaal iets aan ons willen verkopen. Meestal begint de vraag met waar we vandaan komen, bij het antwoord “Nederland” is de vraag “Amsterdam of Rotterdam” en dan wordt hun kennis van de Nederlandse taal gepresenteerd “allemachtig…alles prachtig”. Bij een groente en fruitkraam kiezen we ons fruit uit en ook deze koopman begint het riedeltje over Nederland. Als we dat gehad hebben begint hij over zijn vrouw, die ook een winkeltje heeft met sieraden. Als we afgerekend hebben en we weg willen gaan blijft hij aandringen om met hem mee te lopen naar het winkeltje van zijn vrouw. Uiteindelijk geeft Godelive hem zijn zin en gaat mee om niet al teveel later weer terug te komen. De Marokkanen proberen wel aan te dringen om mee te gaan om te kopen, maar als je nee zegt dan accepteren ze dat ook wel. We gaan verder richting de bakker om brood en komen in de buurt van de moskee. Het is daar een drukte van jewelste, want het is vrijdag en dan worden de moslims opgeroepen voor het vrijdag gebed (bij de christenen zondag). We proberen even binnen te gluren, maar dat wordt niet gewaardeerd dus dan maar een foto op afstand. Bij de bakker hebben ze ook lekker gebak en we kopen 2 stuks voor bij de koffie. Als we weer buiten komen staat er weer een koopman, die probeert alsnog zijn spullen te slijten maar zonder succes. We gaan weer richting camping, want het wordt tijd voor de lunch. ’s Middags gaan we een fietstochtje maken door de omgeving, maar Godelive gaat niet mee omdat ze last heeft gekregen van haar been. Vervelend, maar beter “thuis” even bijkomen dan dat de klachten erger worden. Via een zandweggetje achter de camping fietsen we richting de rivier, die overigens droog staat op een plasje water na. De oevers van de rivier zijn verstevigd met grote betonnen muren, want in 2014 is er kennelijk een grote overstroming met veel schade geweest. De brug over de rivier is eveneens nieuw en ligt nu een stuk hoger dan voorheen vertellen Martine en Thieu. We steken de brug over en komen langs een paar hotels en campings. Uit nieuwsgierigheid gaan we een paar campings van dichterbij bekijken. Ze zien er leuk uit, maar hebben geen gasten. Wij denken dat dit deels te wijten is aan de periode van het jaar en deels omdat ze wat verder van de stad af liggen. Na onze bezichtiging gaan we weer op huis aan en peddelen richting Zagora. Op de brug staat een straatveger, die ons “bonsoir” (goedenavond) toewenst, terwijl het nog middag is. Vriendelijk zijn de Marokkanen overigens wel, alhoewel hun woordenschat in het Frans niet altijd toereikend is. Als we door een straat fietsen met diverse autowerkplaatsen krijgen we ook weer allerlei Nederlandse zinnetjes te horen, want ja op een fiets met korte broek en T-shirt ben je vast en zeker geen Marokkaan haha. Op de camping blijkt Godelive alweer wat opgeknapt en kunnen we dus weer een lekker drankje nuttigen. Het is in Zagora minder vroeg donker en het is qua temperatuur ook iets aangenamer dan in de Todrha kloof. ’s Avonds gaan Martine en Thieu uit eten, maar wij kiezen ervoor om vandaag lekker zelf te koken.

Zaterdag 18 november 2017: Als we wakker worden gaan de Duitse Sahara trucks vertrekken. Ook voor vandaag staat er voor ons geen nieuw reisdoel op het programma, dus we kunnen het weer rustig aan doen. Thieu en Ben gaan na het ontbijt op het fietsje naar de stad om vers brood. Ondertussen maken Martine en Godelive een rondje over de camping. Ze komen een Belgische archeoloog tegen, die blijkbaar een project doet bij Zagora voor 2 maanden en in 1 van de huisjes op de camping verblijft. Hij vertelt de dames wat over zijn activiteiten nabij een oude ruïne van een Marokkaans dorp buiten Zagora en de aanwezigheid van een eeuwenoude zonnewijzer. Als de mannen terug zijn van de bakker wordt er afgesproken om vanmiddag met de fiets een tochtje te maken en die kant op te gaan. Onze Italiaanse buurvrouw heeft kennelijk als hobby kleding wassen, want ze loopt – net als gisteren - enkele malen per dag met wasteilen, wasgoed en een wasplank heen en weer. Je kan d’r maar lol in hebben, nietwaar? We spreken af om circa 11.30 uur te vertrekken met z’n viertjes. We rijden deels dezelfde route als gisteren en bij een hotel vragen we waar de ruïne zich bevind. Ondertussen maakt Ben een paar kiekjes van dit fraaie etablissement. Het blijkt dat we nog een stukje verder moeten fietsen tot bij een oude gesloten camping. Tijdens ons ritje zien we een herder met een kudde schapen, die vriendelijk naar ons zwaait. Als we stilstaan om een foto te maken zien we ook een aantal squirrels (grondeekhoorns), die snel tussen de rotsstenen heen en weer lopen. Met wat kunst en vliegwerk lukt het ons een paar redelijke foto’s te maken. We fietsen weer verder en komen bij de oude gesloten camping met daar tegenover het bergpad richting de ruïne van het 5 eeuwen oude dorp. Het pad klimt en wordt steeds ruiger, zodat er regelmatig afgestapt moet worden. Naarmate we dichterbij de ruïnes komen worden we steeds nieuwsgieriger naar de zonnewijzer, maar die laat zich niet ontdekken. Als we onderweg een doorsteek maken via een geiten pad, blijken ook hier de groene scherven van bierflesjes in ruime mate aanwezig. Eigenlijk toch belachelijk dat je die overal tegenkomt, maar ja bier drinken mag niet van Allah dus als je dat toch doet moeten de bewijzen worden weggewerkt. We parkeren onze fietsen op een breder deel van het pad en worden gepasseerd door een achteropkomende brommer met 2 jonge Marokkaanse mannen, die vriendelijk “bonsoir”(goedenavond) roepen. We roepen “bonjour
“ (goedemiddag) terug. Wat verder komen we een oudere Marokkaan tegen, die hardlopend het bergpad afholt. Bij de ruïnes aangekomen ontdekken we geen zonnewijzer en ook verder bergopwaarts geen teken van een zonnewijzer. We komen bij een onafgebouwd casco van een gebouw, dat wellicht een hotel had moeten worden. Thieu loopt verder de berg op, maar keert een poos later weer terug met de mededeling dat ook hij geen zonnewijzer heeft kunnen ontdekken. De Marokkaanse mannen komen ondertussen weer de berg af en vinden Martine haar rugzakje, dat ze per ongeluk even had geparkeerd bij de cascobouw. Ze zijn eerlijk en geven het terug aan de rechtmatige eigenaresse. Dat is dan weer goed afgelopen en we lopen maar weer terug naar onze fietsen. Deze keer gaat het bergafwaarts en kunnen we voorzichtig met aangeknepen remmen het pad afrijden. We kiezen ervoor niet dezelfde route te nemen en gaan uit van de informatie van de archeoloog, dat we via de andere kant van de berg ook naar Zagora kunnen. Onderweg zien we bergen met illegaal (?) gestort huisvuil langs het pad. We komen uiteindelijk weer uit bij de doorgaande geasfalteerde weg, die richting Zagora voert. De ene keer moeten we flink op de trappers en de andere keer zoeven we de weg af. Teruggekomen op de camping is het tijd voor de verlate lunch. Het was een bijzonder ritje en ondanks de onvindbare zonnewijzer toch een mooie fietstocht. De ezel in het nabij gelegen ommuurde stuk land laat voor de zoveelste keer zich horen en wij gaan even kijken. De ezel staat te grazen, maar is aan zijn linker achterpoot vastgebonden aan een touw. Het beest bindt dit blijkbaar verre van prettig. Later die middag beginnen we alvast weer wat dingen in te pakken en op te ruimen, want morgen gaan we verder trekken richting Tata.

Todrha Kloof – Zagora

Donderdag 16 november 2017: Ons wekkertje loopt om 7.00 uur af en dus tijd om op te staan. De katten krijgen vers water en een bak korrels en daarna onszelf gaan verzorgen. Omdat we gisteren al het nodige hebben ingepakt is de rest snel gedaan. Bestelde brood ophalen en afrekenen aan de receptie en daarna weer op pad. Godelive zit vanmorgen weer achter het stuur en menig Marokkaan kijkt naar deze vrouw achter het stuur van de camper,want da’s geen alledaags beeld voor hen kennelijk. We rijden een stukje de eerder afgelegde route langs Tinghir en zien weer bekende beelden. Dorpjes en vlaktes wisselen elkaar af en Ben schiet ondertussen nog wat plaatjes. Als we weer op de doorgaande route zitten is er een afwisselend landscha[p te zien soms bergen met haarspeldbochten, soms vlaktes als een aangeharkte tuin met split en dan weer een maanlandschap met diverse kraters. Zeer bijzonder om te zien. Onderweg weer de bekende taferelen van wandelende mensen langs de weg, zwaaiende kinderen, ezeltjes met zware bepakking etc. We passeren ook grote palmeraies (palm boomgaarden) met rijpe dadels, wat een fraai beeld oplevert. We vragen ons ondertussen wel af of de palm in onze tuin met de fraaie gele trossen in de zomer wellicht ook een dadelpalm is. Onderweg valt ons op dat de vrouwen vandaag vaak in heel fleurige kledij lopen en Martine weet ons te vertellen, dat het vandaag een nationale feestdag is. Een stuk verder staat een protesterende groep vrouwen met spandoeken in Arabisch, maar voor ons onduidelijk wat dit voorstelt. De veiligheidsdiensten hebben dit protest wel serieus genomen, want er staan zeker een 10 tal politievoertuigen met bemensing om een en ander in de gaten te houden. En stukje verder stoppen we even om te tanken en te lunchen. Met wat extra moeite weten we de ober in het Frans de bestelling duidelijk te maken en zowaar na een kwartiertje arriveren de bestelde zaken. Het smaakt goed, afrekenen en daarna weer op weg voor de laatste ruk. Halverwege de middag arriveren we op Camping Les Jardins de Zagora en gaan we ons installeren. Het is schitterend weer en we genieten nog een poosje van het zonnetje. ’s Avonds gaan we uit eten in de stad.

Camping – Auberge Atlas

Woensdag 15 november 2017: Als we opstaan is de receptionist van de camping het plein en de toiletten aan het schoonspuiten. Hij is vriendelijk en probeert ons wat Marokkaanse woorden aan te leren, maar tevergeefs. De nachttemperatuur ligt zo rond de 10 graden en ondertussen klimt de thermometer. Vandaag hebben we een zgn. rustdag, maar er blijkt nog wat wasgoed en eigenlijk ziet de camper er ook een beetje stoffig uit. We laten de wasmachine het grootste deel van het werk doen en daarna hangen Ben en Godelive de gewassen spullen aan de waslijn. Ondertussen is de zon boven de hoge berg uitgerezen en dus tijd voor koffie in het zonnetje op ons eigen terras. Na de koffie gaat Ben wat foto’s nemen en Godelive geeft de camper binnen een kleine schoonmaakbeurt. Zien werken doet werken is van toepassing, want Ben gaat de camper een beperkte poetsbeurt geven en zowaar die knapt daar toch wel van op. ’s Middags kunnen we lekker in het volle zonnetje onze lunch nuttigen, het is heerlijk weer en we genieten volop van het schitterende uitzicht. Het kwik is ondertussen in de schaduw naar zo’n 21 graden gestegen, dus goed toeven. Na gedane arbeid is het goed rusten, dus een poosje later blijkt Ben in slaap te zijn gevallen. Ook Thieu, die de activiteiten van Ben vanaf het terras heeft bekeken blijkt in slaap gevallen te zijn. In de kloof zakt de zon al redelijk vroeg achter de hoge bergwand te verdwijnen en de temperatuur loopt terug. Even wat warmers aan doen en toch even buiten zitten voor ons drankje. Ondertussen keren de vrouwen weer huiswaarts van hun dag (hard) werken op de velden met grote bossen palmbladeren voor de stook thuis. We gaan inpakken, want morgenochtend vertrekken we op tijd om de rit naar Zagora te maken (zo’n 270 kilometer) door bergachtig en woestijn terrein.